مرکز تحقیقات
کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
یافتن سویه های مناسب ریزوبیوم با
حداکثر کارآیی تثبیت بیولوژیک نیتروژن
مجري دستاورد : محمد علی خودشناس
همكار دستاورد : جواد قدبیک لو، غلامرضا مرادآبادی
دوره اجرای طرح (به ماه): 36 ماه
تعداد طرح هاي پژوهشي منجر به دستاورد : یک طرح
محل ها/ محل اجراي پژوهش : ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین
1- چكيده (مسئله/ اهميت پژوهش/ اهداف پژوهش) :
کودها يکی از نهاده های مهم در توليد محصولات کشاورزی می
باشند که با توجه به کم بودن مواد آلی در اکثر خاکهای ايران ، نيتروژن در اين ميان
از اهميت خاصی برخودار است. لوبيا
يکی از گياهان خانواده لگومينوز است که توانايي تامين مقداری از نيتروژن مورد نياز
خود را از طريق همزيستی با باکتری ريزوبيوم در ساختمانهای غده مانند روی ريشه ها
دارا است . آگاهی و استفاده از اين خصوصيت
از نظر تغذيه گياه و حفظ محيط زيست اهميت بسزايي دارد. جهت بهره گيری از پتانسيل تثبيت بيولوژيکی نيتروژن
استفاده از کود بيولوژيک با عنوان مايه تلفيح ريزوبيوم لوبيا ضروری است. کودهای بيولوژيک از يک يا چند نوع موجود زنده و مفيد
خاکزی تشکيل شده اند که درون مواد نگهدارنده قرار دارند و اين موجودات عناصر غذايی
منجمله نيتروژن را برای گياه تامين می کنند که از انواع رايج آنها مايه تلقيح
ريزوبيوم می باشد.شناخت میزان کارایی و تعیین نوع سویه های سازگار با رقم
محلی لوبیا چیتی خمین از اهداف این تحقیق بود.
2-
توجيه اقتصادي و اجتماعي دستاورد :
تثبيت ازت
در سيستم های همزيستی ريزوبيومها با حبوبات حدود 85-70
ميليون تن در سال
می باشد که با مجموع توليد کود نيتروژن در کارخانه های شيميايی برابری می کند. مصرف بی
رويه کود ازته در کشت حبوبات از يک طرف هزينه های توليد را افزايش داده وازسوی
ديگر سبب نابودی يا غير فعال شدن ريزوبيومهای همزيست لوبيا می شود.بنابراین توجیه اقتصادی مصرف ریزوبیوم
از دو منظر قابل ارزیابی می باشد 1- سود ناشی از کاهش مصرف کود نیتروژن 2- سود ناشی از افزایش محصول
3- نتايج (مزايا و
اثربخشي)
به منظور ارزيابی کارايی سوشهای مختلف ريزوبيوم جمع آوری شده از اکثر مناطق
لوبيا کاری کشور و مقايسه با سطوح مصرف کود نيتروژن يک تحقيقی بمدت 3 سال در ايستگاه تحقيقات لوبيا خمين اجرا
گرديد. نتايج تجزيه تحليل آماری طی سه سال نشان می دهد که تيمارهای باکتريايی از
نظر پارامترهای اندازه گيری شده برتری محسوسی دارند. بهترين سويه های قابل معرفی L-58 , L-216 و L-120 می باشند.