آرشيو اخبار

          استان مركزي با مساحتي بالغ بر 94/2 ميليون هكتار در محل تلاقي دو رشته كوه البرز و زاگرس در فلات مركزي ايران قرار گرفته است و شرايط آن به گونه ايست كه توسعة بي رويه بخش صنعت از يك طرف و افزايش جمعيت از طرف ديگر موجب فراموشي و تخريب بخش منابع طبيعي استان گرديده اند. و اين امر باعث بروز مسائل و مشكلاتي از قبيل از دست رفتن منابع آب و خاك، آلودگي محيط زيست و تخريب پوشش گياهي در سطح استان و تبديل وضعيت مراتع از عالي و خوب به متوسط ، فقير و تغيير روند گرايش مراتع به سمت منفي شدن را شده است به طوريكه از 94/1 ميليون هكتار مراتع استان مساحتي معادل 270 هزار هكتار مراتع نسبتاً خوب، 07/1 ميليون هكتار مراتع متوسط و مساحتي معادل حدود 600 هزار هكتار را مراتع فقير تشكيل مي دهند كه كلاً 150 هزار تن علوفة قابل برداشت توليد مي كند و قادر است حدود 855055 واحد دامي را در يك فصل چراي 120 روزه تعليف نمايد در حالي كه بر اساس آمار موجود در حال حاضر حدود 2003141 رأس دام متكي به مراتع در كل استان وجود دارد كه برابر 1930000 واحد دامي در سال مي باشد (بيش از 4 برابر ظرفيت، دام در مراتع وجود دارد). و اين در حاليست كه مراتع كشور يكي از منابع اساسي پايه توليد محسوب مي گردد كه حفظ و توسعه آن علاوه بر اينكه توليد پايدار و مستمر را به دنبال داشته، بخش مهمي از علوفه مورد نياز دام را تأمين و نقش اساسي در حفظ آب و خاك و پايداري اكوسيستم را بر عهده دارد.

تمام اين مسائل ضرورت ايجاد يك بستر مناسب تحقيقاتي را در امر منابع طبيعي در هر مركز تحقيقاتي مرتبط مي كند تا بتوان اهداف خود را كه همانا اجراي طرحهاي تحقيقاتي پايه اي و كاربردي جهت شناخت ، جمع آوري و انتقال داده هاي علمي براي پاسخگوئي به نيازهاي          بهره برداران منابع طبيعي و بخشهاي اجرايي مرتبط طلب مي باشد، تحقق بخشد.

احداث ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي مهندس يونسي (خسبيجان ) از سال 1371 و پس از محول شدن مسئوليت منابع طبيعي كشور به وزارت جهاد سازندگي به همين منظور و در جهت حفظ و حراست از پتانسيلهاي ژنتيكي موجود شروع شد.

ويژگيهاي خاصي كه بسبب انتخاب اين منطقه براي احداث ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي گرديد به شرح ذيل مي باشند.

-عرصه انتخابي حدود 60 درصد شرايط اقليمي استان را پوشش مي دهد.

-  داراي تيپ هاي غالب گياهي استان است به طوريكه گونه هايي كه عناصر تيپ هاي گياهي استان را تشكيل مي دهند. (Scariola, Hultemia, Artemisia,Astragalus)   را داراست و نتايج  حاصل قابل تعميم به بخش بزرگي از استان مي باشد.

- به صورت يك واحد هيدرولوژيك مستقل كه گلوگاه آن نيز در ايستگاه است مي باشد.

- داراي شيب هاي مختلف با درجات و جهات متفاوت مي باشد و به عبارت ديگر ارتفاعات را به دشت پيوند مي دهد و شرايط فيزيوگرافي آن به نحوي است كه براي كليه گرايشهاي تحقيقاتي منابع طبيعي مانند مرتع، جنگل، آبخيزداري مناسب و مستعد است.

- نزديك بودن به قطب صنوبركاري استان به عنوان مهمترين درخت سريع الرشد در استان كه در حدود 6274 هكتار صنوبر كاري به صورت مجتمع و به همين ميزان به صورت غير متمركز در سطح استان ديده مي شود.

- دامنه تغييرات ارتفاعي آن (2683-1800 متر از سطح دريا) به گونه ايست كه در بخش وسيعي از استان قابليت تعميم دارد.

- نزديكي به مركز استان و گذر جاده آسفالته در كنار آن وجود امكانات برق رساني، تأمين آب و نيروي كار محلي از ديگر ويژگيهاي اين انتخاب است.

اميد است با استعانت از پروردگار متعال و همكاري دلسوزانه همه دلسوختگان منابع طبيعي بتوانيم با معرفي استعدادها و اولويت هاي پژوهشي و نهايتاً تدوين برنامه جامع تحقيقات منابع طبيعي زمينه همكاري ادارات مرتبط با منابع طبيعي را در سطح منطقه اي و ملي در تحقيقات ، آموزش و ترويج بيشتر كرده تا گامي در جهت توسعه علمي كشور برداشته باشيم .

 

تاريخچه ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي مهندس يونسي (خسبيجان)

 

          اراضي محل ايستگاه مهندس يونسي تا آغاز نيمه دوم سال 1371 به صورت مراتع فقير و كم بازده كه به شدت مورد چراي دام دامداران محلي قرار مي گرفت مضافاً اينكه اين اراضي بعضاً مورد تجاوز اهالي جهت زراعت ديم قرار گرفته بود و با تجزيه و تحليلهاي بسيار با اين شرايط هيچگونه بازده اقتصادي نداشت مركز تحقيقات منابع طبيعي و امور دام استان مركزي در رابطه با وظايف محوله و سياست «جهاد علمي زمينه ساز توسعه و سازندگي» با بهره گيري از خدمات صادقانه كارشناسان متعهد خود از نيمه دوم سال 1371 با مطالعه و بررسيهاي همه جانبه از بين مناطق پيشنهادي اراضي مذكور را با نظر مثبت كارشناسان محترم مؤسسة تحقيقات جنگلها و مراتع (گزارش به شرح ذيل) براي ايجاد يك بستر تحقيقاتي تشخيص داده و در محدوده امكانات و اعتبارات خود فعاليتهاي خود را آغاز نمود.

 

فصل دوم

عرصه انتخابي

با عنايت به ساختار منابع طبيعي استان مركزي محدوده اي كه براي تاسيس ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي انتخاب گرديد داراي ويژگيهاي بشرح زير است.

اين اراضي در 50 كيلومتري غرب شهرستان اراك در موقعيت جغرافيايي َ20 و ْ49 طول شرقي و ْ34 الي َ15 و ْ34  عرض شمالي قرار داشته و مشرف به رودخانه شراء از حوزه آبريز قره چاي در مناطق شازند،‌خسبيجان، كلاهدوز، اناج و ده شيرخان است. اين عرصه در واريزه هاي بادبزني شكل سنگريزه دار و در دامنه كوهستانهاي مرتفع سنگي قرار داشته و داراي سنگريزه و گراول در سطح و پروفيل خاك مي باشند خاك آنها كم عمق تانيمه عميق داراي بافت متوسط بر روي تجمعهاي آهي است. پوشش گياهي عرصه از عناصر اصلي Astragalus به همراه عناصري از قبيل Lactuca و Stipa و … تشكيل شده است. اقليم منطقه بر اساس طبقه بندي اقليمي گوسن استپي سرد با ميانگين ريزش ساليانه 350 الي 400 و در ارتفاعات فوقاني 450 ميليمتر در سال ميباشد. ساير خصوصيات و ويژگيهاي اين منطقه عبارتند از :

-اقليم آن بيشترين پوشش اقليمي استان را داراست.

- بيش از نيمي از اراضي استان را كوهها و كوهپايه ها تشكيل داده اند و مي توان ايستگاه را به صورت نواري از اراضي كم شيب ( مناسب تحقيقات صنوبر) با شيب متوسط (متناسب براي تحقيقات مرتع) و شيب تند (       مناسب براي تحقيقات مرتع و آبخيز) انتخاب نمود.

- امكان انتخاب ايستگاه به صورت يك واحد  هيدرولوژيك مستقل كه گلوگاه آن نيز در عرصه قرار گيرد وجود دارد.

- نتايج حاصله از تحقيقات در اين عرصه قابليت تعميم به بخش بزرگي از استان را دارد.

- اين اراضي در گستره مراتع ييلاقي و مهمترين منطقه صنوبر كاري استان قرار دارد و ميتوان بخش هاي تحقيقاتي مرتع، صنوبر،‌گياهان داروئي، حفاظت خاك و آبخيز و حمايت را در آن فعال نمود.

-دامنه تغييرات ارتفاعي آن (1750 الي بيش از 2300 متر از سطح دريا) در بخش وسيعي از استان قابليت تعميم دارد.

-نزديكي به مراكز استان، گذر جاده آسفالته از كنار آن، وجود امكانات برق رساني تأمين آب، نيروي غير متخصص و ساير خدمات مورد نياز در اطراف عرصه از ديگر ويژگيهاي اين عرصه است. در 20 كيلومتري اين محل شهر بزرگ مهاجران در دست ساخت است كه ميتوان در آينده از امكانات شهري نيز استفاده نمود. اين عرصه در مهمترين منطقه اكولوژيك و ناحيه اقتصادي استاني قرار گرفته است.

-وضعيت مالكيت اراضي (منابع ملي) مشخص و ظاهراً معارضي وجود ندارد.

با توجه به اين موارد و تبادل نظرهاي انجام شده در محل گروه اعزامي منطقه شراء براي تاسيس ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي مناسب تشخيص داده شد. طي اين مأموريت محدوده اي در شرق روستاي ده شيرخان مورد بازديد قرار گرفت كه با توجه به اطلاعات موجود عرصه اي مناسب براي ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي به نظر مي رسد.

پيشنهاد مي گردد در اين منطقه و احياناً محدوده هاي ديگري در منطقه كه ويژ گيهاي بارزي جهت تأسيس ايستگاه داشته بصورت مقدماتي انتخاب و گزارش توجيهي و فني اوليه شامل وضعيت خاك (با حفر پروفيل و مطالعه خاك شناسي) شيب اراضي، پوشش گياهي و منابع تأمين آب آن تهيه و به استناد موسسه ارسال گردد.

مجدداً يادآوري مينمايد كه عرصه انتخابي حتي الامكان بايد داراي ويژگيهاي زير باشد:

-داراي اراضي باشد كه بستر غالب مراتع و صنوبر كاري استان را شامل گردد.

- داراي شيب هاي مختلف با درجات و جهات متفاوت باشد و به عبارت ديگر ارتفاعات را به دشت پيوند دهد.

-داراي تيپ غالب گياهي استان باشد.

- بصورت يك واحد هيدرولوژيك مستقل كه گلوگاه آن نيز در ايستگاه باشد انتخاب شود

-حداقل در عرصه هائي كه داراي خاك نيمه عميق و نسبتاً عميق است انتخاب گردد.

-نزديك به جاده آسفالته و با امكان بهره گيري از خدمات باشد.

 

 

اقدامات انجام شده جهت واگذاري اراضي ايستگاه خسبيجان

پس از انتخاب ايستگاه از آنجائيكه محل ايستگاه جزء اراضي ملي بود بلافاصله از اداره كل منابع طبيعي در خواست واگذاري صورت گرفت كه پس از پي گيريهاي به عمل آمده، اراضي مذكور به وسعت 537 هكتار بر اساس سندهاي مالكيت شماره 646502 سري ب و 57097 سري ث به ترتيب به مساحت 192 از اراضي پلاك خسبيجان و 345 هكتار از اراضي ده شيرخان، به عنوان ايستگاه تحقيقاتي منابع طبيعي به مركز تحقيقات واگذار گرديد (كپي اسناد در ضميمه شماره 2 آمده است) و در حين واگذاري، مسائل نقشه برداري با مقياس 1000/1 حفر چاه آب- شبكه برق- حصاركشي- ساختمان ايستگاه و مستقر كردن نيروي حفاظتي پي گيري شد.

تشريح وضعيت عمومي منطقه

موقعيت جغرافيايي ايستگاه منابع طبيعي مهندس يونسي (خسبيجان)

اين ايستگاه در عرصه اي حدود 874 هكتار در دره شراء و در 45 كيلومتري غرب شهر اراك در جاده خنداب در موقعيت جغرافيايي 21/49 الي 24/49 طول شرقي و 8/34 الي 10/34 عرض جغرافيايي قرار دارد. حداكثر ارتفاع منطقه 2683 متر و حداقل ان 1800 متر از سطح دريا است. اين اراضي از شمال به كوه كوله قاضي از جنوب به خسبيجان از شرق به كوه راهشت از غرب جاده ارتباطي اراك- خنداب منتهي مي گردد (نقشه شماره 1)

شرايط آب و هوايي ايستگاه

متوسط بارندگي ساليانه دراين منطقه، بر اساس ايستگاه كليماتولوژي خنداب طي سالهاي 1984- 1972، 8/350 ميلي متر، كه از بيشترين ميزان بارندگي 2/135 ميلي متر در فصل زمستان و به ترتيب 6/127 ميلي متر در پائيز، 1/86 ميلي متر در بهار، و 9/1 ميلي متر در تابستان نازل مي گردد.

بيشترين مقدار بارندگي ماهانه مربوط به آذر ماه با 4/69 ميلي متر و تعداد روزهاي خشك 136 روز مي باشد جدول شماره يك، نشان دهنده خلاصه آمار هواشناسي و نمودار شماره 1، منحني آمبروتيك منطقه را نشان مي دهد. متوسط درجه حرارت سالانه 3/9 درجه سانتي گراد، حداكثر مطلق درجه حرارت 43 و حداقل مطلق آن 31- سانتيگراد مي باشد. آب و هواي منطقه، خصوصيات اقليمي فلات مركزي ايران را داراست، زمستانهاي سرد و تابستانهاي گرم و خشك (ناحيه استپي سرد) مي باشد.

زمين شناسي

همانطور كه مي دانيم در گستره استان مركزي دو زون زمين شناسي مهم ايران زمين يعني زون ايران مركزي و زون دگرگون شده سنندج سيرجان قرار دارد، كه محدوده ايستگاه بر روي زون دگرگون شدة سنندج سيرجان واقع شده كه تشكيلات زمين شناسي منطقه مورد مطلعه متعلق به دورانهاي دوم مزوزوئيك و سوم سنوزوئيك زمين شناسي مي باشد. اين تشكيلات شامل رسوبات آهكي كرتاسه مي باشد.

جدول شماره 1 خلاصه آمار هواشناسي ايستگاه خنداب طي سالهاي 1972 لغايت 1984 طول جغرافيايي َ12  ْ49 عرض جغرافيايي َ24  ْ34  ارتفاع از سطح دريا 1920 متر

 

 

 

 

 

 

 

 

ارتفاع

براي بررسي ارتفاع و نحوه توزيع سطح حوزه نسبت به ارتفاع از نقشه هاي توپوگرافي با در نظر گرفتن خطوط منحني ميزان صدمتري استفاده شد. (نقشه شماره 20) بدين منظور پس ازتعيين محدوده فيزيكي منطقه، سطح واقع بين هر دو خط ميزان منحني و يا دو ارتفاع معين اندازه گيري و با استفاده از اين سطوح جزئي جدول سطح ارتفاع (هيپومتري)، درصد سطحي را كه بالاتر و پائين تر از ارتفاع معيني واقع شده اند تعيين (جدول شماره 1) و در نهايت منحني هيپومتري و نمودار آلتيمتري منطقه رسم گرديد (اشكال شماره 2و 3)

جدول شماره 1- سطح و ارتفاع منطقه

 

 

شيب

براي ندازه گيري شيب در منطقه فوق از روش فاصله خطوط منحني ميزان استفاده گرديد و با توجه به حساسيت كاراراضي منطقه از نظر كلاس شيب به 5 طبقه تقسيم شد. براي بررسي نحوة توزيع سطح نسبت به شيب از نقشه هاي توپوگرافي           50000/1 استفاده گرديد، سپس نقشه شيب با مقياس 2000/1 رسم شده (نقشه شمارة 3) و سپس توزيع سطح نسبت به شيب در منطقه اندازه گيري شد. (جدول شماره 3)

جدول شماره 3- درصد و مساحت شيبهاي مختلف در منطقه

 

 جهت شيب

با توجه به تاثير جهت شيب در ميزان دريافت نور خورشيد واثرات ناشي از آن بر رطوبت خاك، تراكم و نوع پوشش گياهي به عنوان يك عامل اكولوژيك مهم در منطقه محسوب مي شود به همين منظور براي تهيه نقشه جهات شيب در محدودة ايستگاه مرحوم مهندسي يونسي از نقشه هاي توپوگرافي با مقياس 50000/1 عكسهاي هوايي با مقياس        20000/1 استفاده گرديد و بر اين اساس نقشه جهات شيب با 9 طبقه بندي با مقياس 20000/1 رسم شد (نقشة شماره 4)

 

طبقه بندي اراضي

با توجه به نقشه قابليت اراضي شماره III 4128 موسسه تحقيقات خاك و آب وزارت كشاورزي و همچنين مطالعات محدودة ايستگاه شامل چهار تيپ اصلي كوهها واريزه هاي بادبزني شكل سنگريزه دار (802) دشتهاي دامنه اي و تپه ها مي باشند.

واحد اراضي 101- اين اراضي شامل كوههاي بسيار مرتفع تا هموار با قلل تيز و كشيده كه اكثراً از سنگهاي آهكي سخت تشكيل شده اند اكثر لخت و بدون خاك و در بعضي قسمتهاي خاكهاي خيلي كم عمق و سنگلاخي است شيب اين اراضي 60 تا 100 درصد مي باشد.

واحد اراضي 201- شامل تپه هاي با قلل مدور متشكل از سنگها و مواد آهكي با خاكهاي كم عمق تا نيمه عميق با شيب 20 تا 40 درصد مي باشد.

واحد اراضي 401- شامل دشتهاي دامنه اي نسبتاً مسطح و بدون شوري با خاكهاي عميق نسبتا تكامل يافته با بافت ريز با شيب 5 تا 15 درصد مي باشد.

واحد اراضي 802-اين اراضي شامل واريزه هاي با دبزني شكل سنگريزه دار با شيب ملايم داراي خاكهاي كم عمق تا نيمه عميق با بافت متوسط و شيب 2 تا 3 درصد مي باشد.

خاك منطقه

خاك مجموعه اي است از اجسام طبيعي مركب از مواد آلي و معدني كه در سطح زمين تشكيل گرديده و داراي خصوصياتي است كه در نتيجه تاثيرات متقابل آب و هوا، موجودات زنده و پستي و بلندي بر روي مواد مادري درطول زمان تشكيل شده كه در ضمن نگهداري گياه به عنوان تكيه گاه مكانيكي تامين كننده آب و مواد غذايي براي آنان مي باشد.

مواد مادري تشكيل دهنده خاكهاي محل از سنگهاي آهكي و شيست هاي موجود در ارتفاعات است كه اين سنگها تحت تاثير عوامل آب و هوائي، هواديدگي حاصل كرده و پس از خرد و متلاشي شدن توسط آب يا نيروي ثقلي منتقل و سپس تحت تأثير عوامل مكانيكي، شيميايي و بيولوژيكي قرار گرفته و خاكهاي موجود را به وجود آورده اند. خاكهاي حاصل بر حسب سرعت انتقال و شيب، بتدريج بر جا گذاشته شده كه نتيجه آن تشكيل خاكهايي با سنگريزه و قلوه سنگ در سطح خاك و در مجاورت ارتفاعات و خاكهايي با بافت خيلي ريز در اراضي پست (دشتهاي سيلابي) و حد فاصل ارتفاعات و اراضي پست كه معمولا دشتهاي آبرفتي دامنه اي و رودخانه اي را تشكيل داده است خاكهايي متفاوت از بافت متوسط را شامل مي گردد.

خاكهاي موجود در محدوده ايستگاه بر اساس مطالعات صحرائي و آزمايشگاهي از نظر مرفولوژيكي عموماً داراي طبقة سطحي كمرنگ، مواد آلي كم تقريباً بدون ساختمان حاوي          مقدار زياد سنگريزه در خاك سطحي و زير مي باشند كه عموماً در واحد فيزيوگرافي آبرفتي و يا واريزه هاي بادبزني شكل سنگريزه دار قرار گرفته اند.

رژيم حرارتي خاك ايستگاه به استناد اطلاعات هواشناسي موجود جزء رژيم حرارتي mesic و رژيم رطوبتي آن جزء‌   Xericمحسوب مي شود. خاك محل مورد مطالعه بر اساس طبقه بندي جامع خاك جزء رده آنتي سول Entisols است اين خاكها به طور كلي فاقد تكامل پروفيلي و يا داراي تكامل جزئي است. به جز افق شناسايي سطحي Ochric تقريبا فاقد هر گونه افق شناسايي ديگري مي باشد كه دليل اين امر جوان بودن رسوبات و يامقاوم بودن آنها در برابر هواديدگي است (جداول شماره 4 تا 11 خلاصه وضعيت پروفيلهاي حفر شده در محدوده ايستگاه را مشخص مي كند)

مقدار شوري بر اساس طبقه بندي USDA- SCS

 

مقدار كربناتها

جوشش زياد با علامت ES   حبابها به كف تازگي تبديل ميشوند.  ESD     خاك با جوشش زياد و آهك بصورت نامشهود  (دانه ها يا رگه ها)

1-    PHخاك حدود تغييرات بين 7 تا 8/7 كه در حدود خنثي بوه و براي اكثر گياهان زراعي بدون استرس مي باشد.

 

 

 

 

عمليات انجام شده

-         طراحي و اجراي شبكه راههاي دسترسي ايستگاه به طول 11 كيلومتر

-          حفر،‌تجهيز، بهره برداري دو حلقه چاه آب با دبي 13،10 ليتر در ثانيه (ضميمه شماه 1)

-     مطالعه، طراحي، احداث يك باب ساختمان اداري دو طبقه با زير بناي 900 متر مربع، كه در آن دو آزمايشگاه سالن كنفرانس، 5 اطاق كار كارشناسان گرايش هاي مختلف، مهمانسرا و سرويس هاي خدماتي پيش بيني گرديده است. (ضميمه شماره سه)

-    احداث ايستگاه اقليم شناسي (كليماتولوژي) با تجهيزات و دستگاههايي از قبيل باران نگار، تشتك تبخير، هايكروگراف (رطوبت نگار)، باران سنج، بادنماي مكانيكي، دماسنج خشك   دماسنج تر، دماسنج ماكزيمم و مينيمم و دماسنج هاي سطح خاك (ضميمه شماره 4)

-     احداث شبكه برق رساني به طول 2500 متر (1720 متر شبكه اصلي و 600 متر شبكه برق داخلي ايستگاه و180 متر چاه شماره 2) (ضميمه شماره 5)

-         احداث دكل بي سيم مخابراتي جهت برقراري ارتباط با مركز استان (با تقويت كننده لازم)

 

محصور كردن ايستگاه شامل

الف: حصاركشي و محصور نمودن محدوده ايستگاه به طول 7000 متر

ب: محصور نمودن محدوده ايستگاه بوسيله حفر كانال به طول 4000 متر

-         احداث منبع آب زيرزميني به حجم 100 متر مكعب

-          طراحي واحداث شبكه آبرساني به طول 2700 متر

-          عمليات ايجاد فضاي سبز ايستگاه به وسعت 5 هكتار

-          تسطيح و آماده سازي 10 هكتار از اراضي ايستگاه

-         احداث استخر ذخيره به حجم 2400 متر مکعب

-         طراحي واحداث سيستم آبیاری تحت فشار به مساحت 20 هکتار

-         کشت يونجه به مساحت 20 هکتار

-         جهت اجراي طرحهاي تحقيقاتي شامل :

1-    صنوبركاري 5/1 هكتار

2-     گردو كاري 4 هكتار

3-     بادام كاري 5/0 هكتار

4-     نهالستان 1 هكتار

5-     فضاي سبز 4 هكتار

-         حدود 10 هكتار براي كشت بهار آماده مي باشد كه در صورت امكان به كشت محصولات كم آب و كم هزينه اختصاص خواهد يافت.

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم:امکانات وتجهيزات موجود

 

مشخصات ايستگاه كليماتولوژي ايستگاه مهندس يونسي (خسبيجان)

ايستگاه كليماتولوژي در سال 1374 در ايستگاه خسبيجان به مختصات جغرافيايي َ22 ْ49     و عرض

َ7  ْ34 و ارتفاع 1830 متر تاسيس گرديد.

تجهيزات موجود در ايستگاه

1-    جعبه اسكرين 20*16 يك دستگاه

2-     ترمومتر خشك يك عدد

3-     ترمومتر تر يك عدد

4-     ترمومتر حداقل يك عدد

5-     ترمومتر حداكثر يك عدد

6-     ترمومتر زميني 100 cm يك عدد

7-     ترمومتر زميني 50 cm يك عدد

8-     ترمومتر زميني 30 cm يك عدد

9-     ترمومتر زميني 20 cm يك عدد

10- ترمومتر زميني 10 cm يك عدد

11- ترمومتر حداقل زميني 5 cm يك عدد

12- رطوبت نگار يك دستگاه

13- حرارت نگار يك دستگاه

14- باران سنج و خط كش هاي مربوطه يك عدد

15- بارانگار يك عدد

16- طشتك تبخير يك دستگاه

17- بادنماي پاندولي يك دستگاه

مشخصات فني مربوط به حلقه چاه موجود در ايستگاه

1-    مشخصات چاه شماره 1

ارتفاع از سطح دريا: 5/1851 متر    

طول جغرافيايي   َ17  َ9  ْ34    و  عرض جغرافيايي  َ34 َ22 ْ49

2-    عمق چاه 100 متر

3-     ميزا آبدهي 13 ليتر در ثانيه

4-     سطح ايستابي 52 متر

5-     سطح ديناميكي 92 متر

6-     طول خط انتقال 1550 متر

7-     ارتفاع پمپاژ 130 متر

8-     قدرت موتور 14 اسب بخار

مشخصات چاه شماره2

ارتفاع از سطح دريا: 1892 متر

Utmx 350142              y 3779558

9-    عمق چاه 120 متر

10- ميزا آبدهي 13 ليتر در ثانيه

11- سطح ايستابي 52 متر

12- سطح ديناميكي 92 متر

13- طول خط انتقال 1550 متر

14- ارتفاع پمپاژ 130 متر

15- قدرت موتور 14 اسب بخار

  

مشخصات فني كنتور برق ايستگاه

شبكه فشار ضعيف شامل يك دستگاه كنتور اكينووراكتيو 960 دور، 280 ولت و 5 آمپري و سه عدد ترانس 5/75

هدف از تهيه شبكه برق رساني به چاه آب كشاورزي مركز تحقيقات

طول خط 20 كيلو وات 1235 متر، تعداد پايه هاي بتوني 20 عدد و سطح مقطع 36 و 70

 

 

جدول شماره 14- حجم عمليات صورت گرفته در ايستگاه تاكنون

 

ماشين آلات و ادوات موجود در ايستگاه

 

 

ليست نيروهاي رسمي ايستگاه

 

طرح هاي تحقيقاتي ايستگاه

به طور كلي از بدو تأسيس ايستگاه تاكنون 9 طرح تحقيقاتي در ايستگاه اجرا گرديده كه 5 طرح خاتمه يافته و گزارش نهايي آنها تهيه و به تهران ارسال گرديده و 4 طرح ديگر در دست اجرا       مي باشد كه در جدول ذيل ليست آنها آمده است. در ضميمه شماره 6 چكيده آنها بيان شده است.

 

معرفي آزمايشگاههاي موجود در ايستگاه

آشنايي با آزمايشگاه حفاظت و حمايت (گياهپزشكي)

ضررورت

بهره برداري سود جويانه و بيش از حد از ظرفيت جنگل ها و مراتع كشور، چراي بيش از حد دامها، آتش سوزي و مسائلي مانند بروز آفات و بيماري ها، علف هاي هرز و ساير عوامل زنده مواردي هستند كه در امر تخريب منابع ياد شده از اهميت زيادي برخوردار  هستند به طوريكه سهم خسارت وارده سالانه در سطح مراتع 35% و در مناطق جنگلي تا 30% از ناحيه آفات، بيماري ها، علف هاي هرز، نماتدها،‌ ويروس ها و بسياري از عوامل زنده و غير زنده وارد مي شود. بنابراين علم گياهپزشكي يا حفاظت و حمايت از نباتات مقام برجسته اي يافته است و امروزه در هر مركز تحقيقاتي كه زمينه فعاليتش به نحوي با طبيعت مربوط مي باشد بخش يا گروهي با اين نام فعاليت مي كند. با توجه به ميزان خسارت ذكر شده و همچنين مسئله آلودگي اكوسيستم ناشي از استفاده بي رويه سموم، ضرورت اجراي يك برنامه مديريت انبوهي آفات و بيماري ها با همكاري متخصصين مختلف را ايجاب مي نمايد و براي تدوين يك برنامه دقيق نياز به نمونه برداري، تعيين جمعيت آفات،‌ارزيابي و شناخت عوامل كنترل كننده بيولوژيكي،‌برآورد خسارت وارده از ناحيه هر آفت و … . مي باشد كه اين مهم جز با استفاده از ابزار و تخصصهاي لازم ميسر نمي باشد.

لذا در جهت نيل به اين اهداف، آزمايشگاه حفاظت و حمايت از منابع طبيعي درايستگاه تحقيقاتي منابع طبيعي مهندس يونسي به مساحت 55 متر مربع و در 45 كيلومتري غرب اراك مهيا و در حال بهره برداري مي باشد.

اهداف

1-    دستيابي به فون وفلور زيان آور و مفيد در گستره منابع طبيعي تجديد شونده

2-     دستيابي به بهترين روشهاي كنترل عوامل خسارتزا

3-     بررسي عمليات مبارزه بيولوژيك و حمايت از دشمنان طبيعي و به حداقل رساندن مصرف مواد شيميايي و آلودگي هاي زيست محيطي

4-     شناسايي آفات قرنطينه اي و ممانعت از ورود عوامل مخرب غير بومي

5-     شناسايي گونه هاي مقاوم و توده هاي جنگلي كه در برابر آفات، امراض و ساير پديده هاي زيان آور مقاوم باشند.

6-     افزايش كيفيت و كميت فرآورده هاي جنگلي و مرتع از طريق كنترل عوامل خسارتزا

7-     حفظ گونه هاي بومي و واجد اهميت اقتصادي در برابر عوامل زيان آور

8-     حمايت واستفاده از عوامل بيولوژيك در برنامه هاي مبارزه با آفات و بيماريها

9-     تاكسيدرمي آفات غير حشره اي

10- پرورش حشرات جمع آوري شده و ثبت مراحل زيستي آنها

 

اهم فعاليت هاي انجام شده در آزمايشگاه حفاظت و حمايت

1-    بررسي آفات صنوبر در استان مركزي طرح تحقيقاتي (خاتمه يافته 74-77)

2-     جمع آوري و اتاله حشرات

3-     حفظ و نگهداري كلكسيون حشرات (1355 نمونه حشره در كلكسيون موجود مي باشد)

4-     شناسايي برخي حشرات جمع آوري شده (11 راسته، 38 خانواده، 70 جنس و 53 گونه شناسايي شده است)

5-     بررسي روش هاي مبارزه با كرم خراط در منطقه آهو دره

6-     جمع آوري برخي آفات بنه در استان مركزي

7-     جمع آوري قسمتي از فون گياهان دارويي طرح احداث كلكسيون گياهان دارويي

8-     جمع آوري قسمتي از فون آفات در طرح تحقيقاتي كشت و اهلي كردن 4 گونه گياه دارويي مريم نخودي زيره كوهي چاي كوهي گزنه سفيد

9-     بررسي مقاومت ارقام مختلف صنوبر به شته مومي Phloeomyzus passerini   در استان مركزي

10- پشتيباني ساير قسمتهاي فعال در بخش منابع طبيعي و آبخيزداري و طرحهاي در حال اجرا در مركز تحقيقات

وسايل و امكانات موجود در آزمايشگاه

1-بينوكولر

2-وسايل و تجهيزات جمع آوري و نمونه برداري از حشرات شامل: تور حشره گيري ، تله نوري، قيف برليز، تله فرموني، تله هاي زرد چسبنده ، آسپيراتور و ساير امكانات مورد نياز جمع آوري حشرات

3-مواد و محلولهاي مختلف نگهداري حشرات، تهيه اسلايد ميكروسكوپي از حشرات و قارچهاي بيماري زا، شستشوي حشرات

1-    كمدهاي مخصوص كلكسيون حشرات

2-     دسيكاتور

3-     انواع سموم حشره كش، قارچكش و علفكش

4-     سم پاشهاي موتوري و دستي

طرحهاي تحقيقاتي پيش بيني شده طي 10 سال آينده در بخش حفاظت و حمايت

الف: جمع آوري و شناسايي فون آفات و بيماري هاي جنگلها و مراتع استان مركزي

          قبل از انجام هر گونه اقدامي عليه ‌آفات و بيماري هاي يك منطقه، ابتدا بايد دانست كه چه عواملي در منطقه حضور دارند. اين امر شامل كليه آفات و نيز حشرات مفيد مي باشد. با توجه به اينكه در استان مركزي تاكنون اين تحقيق انجام نشده است لذا انجام اين تحقيق ضروري است.

ب: تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روش هاي مبارزه با كرم خراط گردو

با توجه به خشكسالي هاي چند ساله اخير، ميزان خسارت به درختان از ناحيه آفات چوبخوار به نحو چشمگيري افزايش يافته است. جهت مبارزه با اين آفات ابتدا ضروري است اطلاعاتي در زمينه بيولوژي و اتولوژي اين آفات در دست باشد. بدين منظور انجام طرح هايي در اين زمينه و نيز در زمينه روشهاي مبارزه با اين آفات و تاثير آنها در كنترل و كاهش جمعيت اين آفات ضروري مي باشد.

ج: تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روش هاي مبارزه با سوسك شاخك بلند رزاسه

با توجه به خشكسالي هاي چند ساله اخير، ميزان خسارت به درختان از ناحيه آفات چوبخوار به نحو چشمگيري افزايش يافته است. جهت مبارزه با اين آفات ابتدا ضروري است اطلاعاتي در زمينه بيولوژي و اتولوژي اين آفات در دست باشد. بدين منظور انجام طرحهايي در اين زمينه و نيز در زمينه روشهاي مبارزه با اين آفات و تاثير آنها در كنترل و كاهش جمعيت اين آفات ضروري مي باشد.

 

 

 

د: تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روش هاي مبارزه با سوسك طوقه درختان (كاپنوديس)

با توجه به خشكسالي هاي چند ساله اخير،‌ميزان خسارت به درختان از ناحيه آفات چوبخوار به نحو چشمگيري افزايش يافته است. جهت مبارزه با اين آفات ابتدا ضروري است اطلاعاتي در زمينه بيولوژي و اتولوژي اين آفات در دست باشد. بدين منظور انجام طرحهايي در اين زمينه ونيز در زمينه روشهاي مبارزه با اين آفات و تاثير آنها در كنترل و كاهش جمعيت اين آفات ضروري مي باشد.

ه: بررسي مناطق پراكنش حشرات توليد كننده مان و نيز بررسي امكان پرورش آنها در شرايط زراعي

حشرات توليد كننده مان از مهمترين حشرات مفيد مي باشند كه مانهاي توليد شده توسط آنها روي گياهان داراي اهميت خاص دارويي مي باشد. لذا ضروري جهت شناسايي اين حشرات و مناطق پراكنش آنها تحقيقاتي انجام شود. اين تحقيقات شامل تعيين امكان فعاليت آنها در شرايط زراعي نيز مي باشد كه تعيين كننده امكان توليد انبوه آنها مي باشد.

و: جمع آوري و شناسايي فون حشرات كلكسيون گياهان دارويي

با توجه به طرحهاي كشت و اهلي كردن گياهان دارويي، لازم است طرحهايي نيز در زمينه آفات و بيماري هاي اين گياهان در كلكسيون و نيز در شرايط زراعي ضروري مي باشد. اين امر شامل كليه آفات و نيز حشرات مفيد مي باشد. با توجه به اينكه در استان مركزي تاكنون اين تحقيق انجام نشده است و روند اهلي كردن و كشت زراعي اين گياهان رو به افزايش است،‌ لذا انجام اين تحقيق ضروري است.

ز: بررسي مقاومت و حساسيت كلنهاي مختلف صنوبر به شته مومي در استان مركزي

اين طرح در حال حاضر در حال اجرا مي باشد و به بررسي مقاومت و حساسيت 21 كلون صنوبر نسبت به شته مومي مي پردازد.

با توجه به موارد ذكر شده برنامه اي جهت 10 سال آينده تدوين شده كه در آن كليه هزينه هاي مورد نياز پيش بيني گرديده است.

آشنايي با آزمايشگاه بانك ژن

ضرورت

با توجه به روند افزايش جمعيت كشور خصوصاً در طي دو يا سه دهه گذشته و نياز مبرم جمعيت به غذا و بقاء بهره برداري از منابع تامين كننده آن خصوصاً مراتع بيش از پيش افزايش يافته است و امروزه شاهد آن هستيم كه گونه هاي گياهي كشور و به دنبال آن مراتع و جنگلها در سير قهقرايي و روند تخريب بسيار شديد واقع گرديده اند به طوريكه برخي از گونه ها و بسياري از اكوتيپهاي گياهي منقرض و يا در حال  منقرض شدن هستند و فرسايش ژني محسوسي به وقوع پيوسته است. بانك ژن گياهي در سراسر جهان از طريق جمع آوري، شناسايي حفاظت و احياء منابع تجديد شونده گياهي نقش مهمي در حفظ و بقاي پوشش گياهي و تنوع گونه اي آن دارد.

اهداف

-         شناسايي و تهيه شناسنامه براي هر يك از بذور گياهان جمع آوري شده

-          خالص سازي بذور جمع آوري شده و تعيين رطوبت آنها

-          تعيين قوه ناميه و دستيابي به بهترين زمان برداشت بذر با توجه به ميزان جوانه زني

-          شناسايي گونه هاي گياهي در حال انقراض

-          شناسايي اكوتيپهاي مختلف و نگهداري آنها در بانك ژن

-          استفاده از منابع (اكوتيپهاي مختلف در طرح آزمايشات مقدماتي، تشكيل خزانه سلكسيون در شرايط اقليمي متفاوت)

به منظور انتخاب موفق ترين و سازگارترين آنها جهت معرفي به واحدهاي اجرايي جهت تكثير و گسترش كشت و احياء منابع تجديد شونده

-         پشتيباني ساير طرحهاي تحقيقاتي مرتبط با بخش منابع طبيعي تجديد شونده

1-تجهيزات موجود در آزمايشگاه

-         شيكر

-          الكهاي آزمايشگاهي با سايزهاي مختلف براي تميز كردن بذور

-          آون

-          ميكروسكوپ

-          بينوكولر

-          ژرميناتور

-          ترازوي حساس با دقت 001/0

-          مواد و محلولهاي مختلف مورد نياز

خدمات قابل ارائه توسط آزمايشگاه بانك ژن

1-    تعيين قوه ناميه بذور

2-     معرفي اكوتيپهاي مختلف بذور گياهان

3-     تعيين درصد خلوص رطوبت بذور

4-     معرفي بهترين زمان برداشت بذور با توجه به ميزان جوانه زني آنها

5-     معرفي خصوصيات بذور (وزن هزار دانه،‌دماي مناسب جوانه زني، بستر مناسب كشت، تيمار مورد نياز جهت جوانه زني)

6-     مدت زمان نگهداري بذور در دماي مناسب بدون آفت قابل توجه در درصد جوانه زني

آشنايي با هرباريوم گياهان داروئي

ضرورت

استفاده از گياهان به منظور درمان بيماريها با تاريخ زندگي بشر همزمان بوده است و نگاهي به آثار باقيمانده نشان مي دهد كه از گياهان داروئي به طور غير قابل تصوري استفاده به عمل مي آورده اند امروزه نيز اثر مداوائي گياهان داروئي با معيارهاي علمي در سال 1932 به اثبات رسيده و حدوداً 60% از كل احتياجات داروئي توسط جمع آوري از منابع طبيعي گياهان تأمين مي گردد لذا اينچنين برداشتها طي قرون واعصار برخي از گرانترين ذخائر ژنتيكي داروئي جهان و كشور را از بين برد. و يا در شرف نابودي قرار داده است لذا به منظور شناخت هرچه بيشتر اين استعدادها و استفاده بهينه و بهره برداري صحيح از آنها نياز به يك مطالعه دقيق و كامل در خصوص شناخت كمي و كيفي ظرفيتهاي بالقوه استان و كشور در اين زمينه مي باشد و در واقع طرح جمع آوري و شناسايي گياهان داروئي استان مركزي و نگهداري آنها در هرباريوم به عنوان اولين قدم در اين زمينه پيشنهاد گرديده است.

اهداف

-         شناسايي گياهان داروئي و صنعتي استان

-          نگهداري گياهان نمونه و ارائه خدمات به عنوان گنجينه كروموزومي

-          فراهم نمودن مدركي مستند مبني بر وجود يك گونه در ناحيه اي

-          ارائه خدمات به بخشهاي اجرايي مرتبط

اهم فعاليت هاي انجام شده در هرباريوم گياهان داروئي

-         شناسايي 185 گونه از گياهان داروئي و صنعتي موجود در استان و تهيه نمونه هرباريومي به تعداد 160 گونه

-          تعيين نقاط پراكنش گياهان داروئي در سطح استان

-          پشتيباني ساير طرحهاي گياهان داروئي در دست اجراي بخش منابع طبيعي

توانائيها و خدمات قابل ارائه خدماتي و تحقيقاتي

هرباريوم گياهان داروئي موجود در ايستگاه مهندس يونسي در ارائه خدمات ذيل به بخشهاي تحقيقاي و اجرايي مي تواند موثر واقع شود:

-         معرفي گياهان داروئي موجود در استان مركزي

-          معرفي مناطق پراكنش گونه هاي داروئي

 

فصل پنجم

برنامه ها و عمليات پيشنهادي مختلف در ايستگاه مهندس يونسي (1390-1381)

 

 

 

 

 

 

 

فصل ششم

 

طرح هاي تحقيقاتي پيش بيني شده براي اجرا

طرح هاي ذيل جهت اجرا در ايستگاه تحقيقاتي پيش بيني گرديده كه در صورت تأمين نيروي متخصص تصويب شناسنامه طرحهاي مربوطه در موسسات مادر و ابلاغ اعتبار به اجرا در مي آيد.

عنوان طرح

1-    جمع آوري و شناسايي فون آفات و بيماريهاي جنگل ها و مراتع استان مركزي

2-     تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روش هاي مبارزه با كرم خراط گردو

3-     تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روشهاي مبارزه با سوسك شاخك بلند رزاسه

4-     تهيه و اجراي طرحهايي در زمينه بيولوژي، رفتار شناسي و روش هاي مبارزه با سوسك طوقه درختان (كاپنوديس)

5-     بررسي مناطق پراكنش حشرات توليد كننده مان و نيز بررسي امكان پرورش آنها در شرايط زراعي

6-     جمع آوري و شناسايي فون حشرات گياهان دارويي

7-     تعيين گونه هاي برتر از نظر فرآورده هاي صنعتي و اقتصادي (از قبيل گلوكز- الكل- چو و … )

8-   بررسي روشهاي اصلاح نژاد گونه هاي بومي صنوبر و تعيين پروننس مرغوب هر گونه جهت جنگل كاري به منظور بازسازي رويشگاههاي طبيعي در استان

9-     بررسي امكان توليد ساير گونه هاي غير بومي صنوبر در استان مركزي

10- تاثير انبوهي، تنك كردن و فاصله كاشت بر كيفيت چوب و ميزان توليد در هكتار در گونه هاي صنوبر

11- تعيين مناسب ترين زمان بهره برداري صنوبر در استان

12- بررسي تاثير زمان كشت در سال و تعيين مناسبترين فصل كاشت در گونه ها ي صنوبر

13- بررسي و تعيين رويشگاههاي طبيعي گونه هاي صنوبر در استان به منظور استفاده بهينه از آن

14- بررسي امكان مقاوم كردن اكاليپتوس به سرما با توجه به اكولوژي استان

15- بررسي راههاي افزايش برداشت چوب صنوبر در هكتار

16- بررسي راههاي افزايش رشد صنوبر به منظور استفاده بيشتر در صنعت كاغذ سازي

17- عوامل موثر در تقاضاي چوب و تخمين آن در استان

18- بررسي روشهاي صحيح بهره برداري از صنوبر با تاكيد بر زمان و ماشين آلات مورد استفاده

19- تخمين عرضه چوب در مناطق مختلف جنگلي استان

20- بررسي سياست واگذاري طرحهاي جنگلداري و بهره مندي از جنگل به بخش خصوصي و تعاوني

21- جمع آوري و بررسي ارقام بومي غير بومي صنوبر در استان مركزي

22- مقايسه دو نوع جنگلكاري خالص و مخلوط با استفاده از گونه هاي سازگار بومي و غير بومي

23- بررسي روشهاي ذخيره نزولات در جنگلكاريهايي صورت گرفته در سطح استان

24- بررسي فواصل كشت، نوبت آبياري و ميزان آب مصرفي گونه هاي درختي در جنگلكاري

25- بررسي راههاي توسعه جنگلهاي بنه و بادام با همكاري مردم

26- ايجاد يك پايگاه گونه هاي جنگل نادر در سطح حداقل به وسعت 400 هكتار و بررسي امكان گسترش سطح پوششي آنها

27- مطالعه فنولوژي گونه هاي درختي و درختچه اي استان بر مبناي اقليم

28- ارائه طرحهاي تحقيقاتي در زمينه زراعت چوب براي انتخاب گونه يا گونه هاي سازگار به منظور توصيه آنها به جاي كشاورزي كم بازده

29- چگونگي جمع آوري، تيمار، كشت و توليد نهال در حد اقليم

30- مطالعه اگروفارستي و سيستمهاي مختلف آنها در مناطق مختلف جنگل استان

31- بررسي اثر چراي متعادل بر بهبود مراتع و توليد دامي

32- مقايسه كارآيي سيستم هاي چراي مداوم در طول فصل رويش، چراي تناوبي، چراي شدت زياد با تراكم كم، چراي تأخيري و چراي متداول يا شاهد

33- بررسي ارزش غذايي علوفه مرتعي مورد تغذيه گوسفند و بز

34- بررسي مناسب ترين مدت زمان قرق مراتع شراء

35- بررسي فنولوژي مهمترين گياهان مرتعي ايستگاه

36- ارزيابي، معرفي، تكثير گونه هاي مناسب جهت احياء مراتع

37- بررسي تغييرات وضعيت، ظرفيت، گرايش و تركيب پوشش گياهي در واحدهاي مختلف مديريتي ايستگاه

38- بررسي كاشت درختان چند منظوره ديم با استفاده از هرز آب در دامنه شيبدار ايستگاه

39- بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي- طرحهاي مديريت دام و مرتع

40- مقايسه پرورش ماكيان (بوقلمون) در شرايط بسته و ايستگاه مرتعي

41- مقايسه روشهاي كاشت و استقرار نباتات مرتعي

42- طرحهاي تحقيقاتي ايستگاه

43- به طور كلي از بدو تاسيس ايستگاه تاكنون 9 طرح تحقيقاتي در ايستگاه اجرا گرديده كه 5 طرح خاتمه يافته و گزارش نهايي آنها تهيه و به تهران ارسال گرديده و 4 طرح ديگر در دست اجرا مي باشد:

44-