پنجشنبه, 28 فروردین 1404

  •          
دانستنیها
مبانی  تغذیه گاو

تغذیه گاو شیرده

جیره نویسی

تنظيم جيره براي گاوهاي شيري

1.       اهداف جيره نويسي

·         فراهم كردن يك جيره متعادل (نسبت علوفه به كنساتره)

·         فراهم كردن جيره اي كه احتياجات دوره هاي مختلف شيرواري گاو را تامين كند

·         فراهم‌كردن جيره‌هاي كه گاو با مصرف آن بتواند به حداكثر توليد برسد و تداوم اين توليد را در طول دوره شيرواري حفظ نمايد

·         فراهم كردن مواد مغذي در ارزا نترين حالت ممكن

·         فراهم كردن جيره اي كه باعث حداكثر مصرف خوراك شود

2.       مصرف ماده خشك

يادآوري مي شود كه مصرف ماده خشك علوفه بستگي به چند عامل دارد كه شامل:

رطوبت جيره

·         با افزايش ماده خشك جيره á مصرف ماده خشك افزايش مي يابد

·         ميزان مطلوب ماده خشك جيره  55 – 45 درصد مي باشد

خوشخوراكي جيره

·         خوشخوراكي بالا á افزايش مصرف ماده خشك

·         بالا بودن ميزان فيبر ((NDF>%25  á  كاهش مصرف ماده خشك

·         افزايش مصرف كنسانتره تا بيش از 60 درصد ماده خشك، مصرف ماده خشك را افزايش مي‌دهد

شرايط جوي

·         هواي گرم ( دما و رطوبت بالا) á كاهش مصرف ماده خشك

روش هاي خوراك دادن

·         تعداددفعات خوراك دادن á افزايش مصرف ماده خشك

·         خرد كردن و قطعه قطعه كردن á افزايش مصرف خوراك

·         مخلوط كردن علوفه و كنسانتره á مصرف ماده خشك در حد مطلوب

3.        مصرف خوراك ≠ خوراك داده شده

با انجام محاسبات ساده شما مي‌توانيد ميزان مصرف خوراك تمام جيره ها را بدست آوريد  همچنين:

·         در كنسانتره ها، خوراك داده شده و خوراك مصرف شده تقريبا با هم برابر هستند بدليل اينكه گاوه 100 درصد كنسانتره داده شده را مصرف مي‌كنند.

·         در علوفه‌ها، بين خوراك داده شده و مصرف شده تفاوت وجود دارد كه ميزان اين تفاوت بستگي به كيفيت علوفه دارد

4.       مهمترين قواعد كلي كه بايد درمحاسبات جيره گاوهاي شيري در نظرگرفت

1-     ماده خشك مصرفي را بايد مشخص كنيد

2-     ماده خشك مصرفي علوفه هميشه بايد حداقل برابر با 5/1 درصد وزن بدن گاو و يا 40 درصد كل ماده خشك مصرفي باشد

3-     ماده خشك مصرفي كنسانتره هرگز نبايد بيشتر از 2 درصد وزن بدن و يا 60 درصد كل مادخشك جيره باشد.

4-     حداقل فیبر، 18 درصد ماده خشك باشد

5-     ميزان مصرف اوره بايد حداكثر 90 گرم به ازاي هر گاو در روز باشد و فقط در روزهاي 200 – 0 دوره شيردهي استفاده شود

6-     نمك بايد یک درصد ماده خشك كنسانتره باشد

7-     نسبت كلسيم به فسفر متعادل بوده و بايد اين نسبت 2 به 1 باشد. هر دوي آنها 2 – 1 درصد ماده خشك كنسانتره باشند

5.       محاسبات جيره

نظري اجمالي به مراحل مختلف:

1-     تخمين كل ماده خشك مصرفي

2-     كنترل درصد ماده خشك مصرفي علوفه

3-     كنترل درصد پروتئين خام كل جيره

4-     كنترل كل انرژي در جيره

5-     در صورت نياز سه و چهار را دوبار بازبيني و كنترل كنيد

6-     تبديل ماده خشك

مرحله 1 : نخمين كل ماده خشك مصرفي

براساس وزن بدن و ميزان توليد شير و با استفاده از جدول 1 كل ماده خشك مصرفي تخمين زده مي شود.

كل ماده خشك مصرفي برابر است با وزن بدن × درصد وزن(از جدول 1) تقسیم بر 100

 

جدول شماره1- نحوه محاسبه كل ماده خشک مصرفی (براساس درصد وزن بدن)

درصد وزن بدن

توليد شير

(كيلوگرم در روز)

Kg 600

Kg 550

Kg 500

Kg 450

Kg 400

Kg350

2

1/2

2/2

3/2

4/2

6/2

10

15/2

35/2

4/2

5/2

65/2

8/2

5/12

3/2

5/2

6/2

7/2

9/2

3

15

4/2

65/2

75/2

9/2

1/3

2/3

5/17

5/2

8/2

9/2

1/3

303

4/3

20

6/2

95/2

05/3

25/3

45/3

6/3

5/22

8/2

1/3

2/3

4/3

6/3

8/3

25

95/2

25/3

35/3

55/3

7/3

95/3

5/27

1/3

4/3

5/3

7/3

8/3

1/4

30

25/3

5/3

65/3

85/3

4

3/4

5/32

3/3

6/3

8/3

4

2/4

6/4

35

4/3

75/3

95/3

15/4

4/4

85/4

5/37

5/3

8/3

1/4

3/4

6/4

1/5

40

7/3

1/4

4/4

7/4

 

 

45

9/3

4/4

7/4

5

 

 

50

مرحله 2 : كنترل حداقل درصد علوفه

بايد براساس ميزان توليد شير ومرحله دوره شيردهي، حداقل درصد علوفه مورد نياز  وبا توجه به جدول 2 كنترل شود.

جدول شماره 2 -  درصد علوفه در ماده خشك مصرفي

توليد شير (كيلوگرم)

70 – 0 روزهاي شيردهي

200 – 70روزهاي شيردهي

305 – 200روزهاي شيردهي

زير 20

55%

60%

70%

25 – 20

52%

57%

65%

30 – 25

48%

53%

60%

بالاي 30

45%

50%

55%

 

نحوه محاسبه مقدار ماده خشك علوفه و كنسانتره

ماده خشك علوفه = ماده خشك مصرفي ( جدول 1) X درصد علوفه(جدول 2)

ماده خشك كنسانتره = ماده خشك مصرفي ( جدول 1) X (100 - درصد علوفه)

مرحله 3: كنترل پروتئين خام كل جيره

درصد پروتئين خام كل جيره براساس نياز گاو به پروتئين خام در هر مرحله از دوره شيردهي كه در جدول 3 آورده شده است كنترل مي شود

جدول شماره 3 – درصد پروتئين خام براساس محله دوره شيردهي

مرحله شيردهي

روزهاي شيردهي

درصد پروتئين مورد نياز

اوائل

70 – 0

5/19 – 5/17

اواسط

200 – 70

17 – 15

اواخر

تا پايان شيردهي - 200

15 – 14

 

پروتئين خام جيره=

(( ماده خشك علوفه × پروتئين خام علوفه) + (ماده خشك كنسانتره × پروتئين خام كنسانتره))

كل ماده خشك مصرفي

 مرحله 4: كنترل مقدار انرژي جيره

محاسبه كل انرژي مورد نياز براي نگهداري براساس وزن بدن (جدول 4)


دول شماره 4 – انرژي مورد نياز براي نگهداري براساس وزن بدن

وزن بدن (كيلو گرم)

انرژي قابل متابوليسم (مگاژول در روز)

350

39

400

43

450

47

500

51

550

55

600

58

انرژي مورد نياز براي توليد شير = مقدار توليد شير در روز(كيلوگرم)× 5 مگا ژول

 

نكته: معادله فوق براساس شير بادرصد چربي 5/3 تا 7/3 درصد مي باشد اگر شير درصد چربي بالاتري داشت انرژي قابل متابوليسم مورد نياز براي هركيلوگرم شير 4درصد چربي برابر 3/5 مگاژول و شير 5/4درصدچربي برابر 5/5 مگاژول مي‌باشد

 

محاسبه كل انرژي مورد نياز

انرژي مورد نياز (مگاژول)=  نگهداري (جدول 4) + مقدار توليد شير× 5

محاسبه انرژي كل جيره:

كل انرژي جيره(مگاژول) = (ماده خشك علوفه × ميزان انرژي علوفه) + (ماده خشك كنسانتره × ميزان انرژي كنسانتره)

 

مرحله 5 – بازبيني و كنترل دوباره

اگر پروتئين خام و انرژي جيره پائين بود:

·         ميزان مصرف علوفه را افزايش دهيد

·         از علوفه داراي درصد پروتئين خام و ميزان انرژي بالاتر استفاده كنيد

·         از كنسانتره داراي  درصد پروتئين خام و ميزان انرژي بالاتر استفاده كنيد

·         از اوره تا ميزان 90 گرم به ازاي هر گاو در روز براي جبران كمبود پروتئين خام استفاده كنيد

اگر پروتئين خام جيره پائين بود:

·         مقدار كنسانتره را كاهش دهيد

·         درصد پروتئين خام ويا ميزان انرژي  كنسانتره را كم كنيد.

براي اختلافات جزئي مقدار كنسانتره را كم يا زياد كنيد و مراحل 3 و 4 را بعد از بازبيني و كنترل دوباره تكرار كنيد

 

مرحله 6 – تبديل ماده خشك

براي اين منظور مقدار ماده خشك علوفه و كنسانتره را (كيلوگرم) به درصد ماده خشك هركدام تقسيم كنيد.

 

 

علوفه:

 كيلو گرم علوفه تازه =

كيلوگرم ماده خشك علوفه

درصد ماده خشك علوفه

 

 

كنسانتره:

كيلو گرم كنسانتره =

كيلو گرم ماده خشك كنسانتره

درصد ماده خشك كنسانتره

 

خلاصه

مرحله1:

كل ماده خشك مصرفي =

وزن بدن × درصد وزن بدن(جدول1)

 

100

 

مرحله2 :

ماده خشك علوفه=

كل ماده خشك مصرفي× درصد علوفه (جدول 2)

ماده خشك كنسانتره=

كل مادخشك مصرفي × (100- درصد علوفه)

مرحله3 :

درصد پروتئين خام جيره=

((DMعلوفه×CPعلوفه)+(DMكنسانتره×CPكنسانتره))

 

كل ماده خشك مصرفي

 

مرحله4 :

انرژي جيره(مگاژول) = (DMعلوفه×MEعلوفه)+(DMكنسانتره×MEكنسانتره)

انرژي مورد نياز = انرژي مورد نياز نگهداري + (كيلو گرم شير × 5 مگاژول)

مرحله5 : بازبيني و كنترل دوباره

مرحله6 :

كيلو گرم علوفه =

كيلوگرم ماده خشك علوفه

 

درصد ماده خشك علوفه

 

 

 

 

كيلو گرم كنسانتره =

كيلو گرم ماده خشك كنسانتره

 

درصد ماده خشك كنسانتره

 







 

 

مثال 1:

گاوي با وزن 600 كيلوگرم و 18 كيلوگرم توليد شير در روز، در روز 180 دوره شيردهي قراردارد . جيره شامل علوفه تر (ماده خشك: 15%، پروتئين خام: 14% ،انرژي قابل متابوليسم: 5/8 مگاژول) كنسانتره (ماده خشك: 87% ،پروتئين خام: 18%، انرژي قابل متابوليسم: 5/12 مگاژول) مي‌باشد

مثال 2:

 گاوي با وزن 450 كيلوگرم و 14 كيلوگرم توليد شير در روز، در روز 210 دوره شيردهي قراردارد .جيره شامل مخلوطي از دو نوع علوفه تر (ماده خشك: 20%، پروتئين خام: 13% ،انرژي قابل متابوليسم: 8 مگاژول) و  كنسانتره (ماده خشك: 87% ،پروتئين خام: 17%، انرژي قابل متابوليسم: 5/12 مگاژول) مي باشد.



 

 

 

 

 

 

 

مثال 3:

گاوي با وزن 550 كيلوگرم و 35 كيلوگرم توليد شير در روز، در روز 60 دوره شيردهي قراردارد .جيره شامل دو نوع علوفه A  و B به نسبت 50/50  (ماده خشك A : 22%، ماده خشك B 15% پروتئين خام مخلوط : 14% ،انرژي قابل متابوليسم مخلوط : 5/8 مگاژول) و  كنسانتره (ماده خشك: 87% ،پروتئين خام: 23%، انرژي قابل متابوليسم: 5/12 مگاژول) مي باشد.

مثال 4:

گاوي با وزن 500 كيلوگرم و 30 كيلوگرم توليد شير در روز، در روز 50 دوره شيردهي قراردارد .جيره شامل علوفه تازه (ماده خشك : 22%، پروتئين خام : 11% ،انرژي قابل متابوليسم مخلوط : 5/7 مگاژول) و  كنسانتره (ماده خشك: 87% ،پروتئين خام: 21%، انرژي قابل متابوليسم: 5/12 مگاژول) مي باشد.